“Vlaams Belang krijgt als grote oppositiepartij relatief weinig aandacht”. Die conclusie trekken 4 professoren van Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel na een uitvoering onderzoek waarbij de onpartijdigheid van de VRT onder de loep werd genomen.

Dat de relatie tussen de openbare omroep en het Vlaams Belang niet over rozen loopt, is niet bepaald een staatsgeheim. Sinds de definitieve doorbraak van het rechts Vlaams-nationalisme begin jaren ‘90 zit er op z’n zachtst gezegd enige ruis op de lijn tussen het Vlaams Belang en de Reyerslaan. Ondanks verschillende besluiten van de Vlaamse Regulator voor de Media en zelfs een arrest van de Raad van State blijft de VRT de Vlaams-nationale partij uiterst stiefmoederlijk behandelen.

Hoewel het Vlaams Belang die ongelijke behandeling al jaar en dag aanklaagt, werd ze tot hiertoe onvoldoende gestaafd met wetenschappelijk werk. Dat vacuüm wordt nu opgevuld door een meer dan 100-paginatellend academisch rapport van een multidisciplinair team van professoren uit zowel de communicatie als de politieke wetenschappen van de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel. Het rapport is een uitvloeisel van de vorige beheersovereenkomst van de VRT, die bepaalde dat de onpartijdigheid van het VRT-aanbod onderzocht moest worden door onafhankelijke deskundigen. De onderzoekers gingen daarbij bijzonder doortastend te werk. Ze baseerden zich onder meer op materiaal van het Elektronisch Nieuws Archief dat alle televisiejournalen van zowel VRT als VTM bevat van 2003 tot 2019. Ook werden VRT-journalisten en een representatief panel van 48 kijkers bevraagd via diepte-interviews.

In hun onderzoek bevestigen de professoren het gevoel dat bij het Vlaams Belang al jaren leeft van ongewenste gast. “Wat politieke partijen betreft, stellen we vast dat het Vlaams Belang minder aan bod komt in de berichtgeving”, zo stellen de professoren. Ze maakten daarbij ook een onderscheid tussen enerzijds een partijvermelding en daadwerkelijke spreektijd. Op beide vlakken constateren de proffen een disproportionele onderbelichting van het Vlaams Belang. Op het vlak van spreektijd zakt dat cijfer zelfs onder de 3%, terwijl bijvoorbeeld sp.a bijna het drievoudige krijgt toebedeeld. Enige nuance is dat tijdens de sperperiode de VRT bewuster omgaat met de politieke evenwichten en het Vlaams Belang wel zijn reëel gewicht krijgt toebedeeld. Maar dat behelst dus een zeer beperkte periode.

“VRT verzaakt aan onpartijdigheidsplicht”

Volgens Vlaams Belang-parlementslid en lid van de mediacommissie Klaas Slootmans is het rapport het ultieme bewijs dat de VRT - die met belastinggeld wordt gefinancierd - aan haar onpartijdigheidsplicht verzaakt. “Het mediadecreet verbiedt de VRT uitdrukkelijk te discrimineren tussen de verschillende ideologische of filosofische strekkingen en verplicht hen om nieuws- en duidingsprogramma’s in een geest van politieke en ideologische onpartijdigheid te organiseren”, aldus Slootmans. “Dit rapport bewijst dat dat nog steeds niet het geval is.”

Eigen tellingen die de partij gedurende het volledige jaar 2020 liet uitvoeren, bevestigen die these. Zo blijkt dat een partij als Open Vld 5 keer meer te gast is dan het Vlaams Belang in een programma als Terzake, hoewel de liberalen een derde minder kiezers tellen. In De Afspraak is dat zelfs 6 keer. Bij de ontspanningsprogramma’s is de verhouding helemaal zoek. Het Vlaams Belang wordt er eenvoudigweg nagenoeg nooit uitgenodigd: hier gaat het om 0,8% van de uitzendingen met politici, zo blijkt uit recente cijfers die Vlaams Parlementslid Anke Van dermeersch (Vlaams Belang) opvroeg.

De Vlaams Belanger pleit daarom voor proportionaliteitsvorken bij het uitnodigingsbeleid in de nieuws- en duidingsprogramma’s. “Wij eisen geen apothekersweegschaal en al zeker geen voorkeursbehandeling”, zo besluit Slootmans. “Het enige wat wij vragen is een gelijkwaardige behandeling die de reële politieke verhoudingen respecteert. Het wordt tijd dat de VRT een afspiegeling wordt van de samenleving. Vlaams Belang-kiezers betalen immers ook voor de VRT.” Wat betreft de aanwezigheid van politieke gasten in ontspanningsprogramma’s op de VRT vraagt de Vlaams-nationalistische partij een verbod voor politici naar Nederlands model.

Wim Van Osselaer

Fractiesecretaris Vlaams Parlement